Trong bài phát biểu do Trường Kinh tế và Quản lý Trung ương (CIEM) tổ chức ngày 24/11 trên diễn đàn liên quan đến tái cơ cấu đầu tư công và chuyển đổi mô hình tăng trưởng sang nền kinh tế xanh, Fulbright, Giám đốc Chương trình Giáo dục Tiến sĩ Kinh tế Huỳnh Durer, Việt Nam cho biết Vấn đề nhức nhối nhất hiện nay là “cơ chế ngân sách tôm hùm”, tức là nhiều địa phương, đơn vị mong thực hiện các dự án quy mô lớn với sự hỗ trợ của ngân sách Trung ương mà không liên quan gì đến hiệu quả và công dụng. Trung tâm hành chính đòi hỏi rất nhiều kinh phí. Ảnh: Hải Bình
Ví dụ mà ông dẫn chứng là dự án mang tính bước ngoặt của Bà mẹ Việt Nam anh hùng ở Quảng Nam hay mới đây là Sơn La, dự án hơn 400 tỷ đồng, vùng hơn 300 tỷ. Đồng gây quỹ, nhưng có kế hoạch xây dựng tượng đài và các cụm địa phương với giá 1,4 nghìn tỷ đồng. Có 10 nhà bảo tàng nghìn tỷ ở Hà Nội đã bị bỏ hoang, nhưng các dự án khác với tổng giá trị hơn 11 nghìn tỷ đô la Mỹ đã được khởi động. Điều nổi lên gần đây là các chính quyền địa phương đang có kế hoạch xây dựng các trung tâm hành chính tập trung trị giá hàng nghìn tỷ đô la.
“Khi những người mẹ thực sự không quá dễ dãi và có quá nhiều nhu cầu cấp thiết, liệu những người mẹ có hạnh phúc khi được vinh danh một cách đắt giá như vậy? Hay hy sinh những đất nước xứng đáng đó để xây dựng một nước Việt Nam độc lập và giàu mạnh. Việt Nam có thể sánh vai với các cường quốc năm châu, muốn vậy cần nghiên cứu cụ thể các nguồn tài nguyên và sử dụng chúng một cách hiệu quả ”, TS Du viết. — Trong quá trình thành lập trung tâm quản lý tập trung, ông đã phân tích lý do tiết kiệm. Chi phí đi lại, giao dịch là bất hợp lý, bởi một bộ phận không nhỏ cán bộ “tối ngày vẫn cầm ô”, vừa tiết kiệm thời gian do tập trung nguồn lực vừa lãng phí nguồn lực. Sức mạnh to lớn và phá hủy các tòa nhà có thể hữu ích. Đọc nó trong nhiều thập kỷ.
Ngoài ra, thời gian giao dịch của nhân sự và doanh nghiệp không liên quan gì đến việc đi lại mà là cơ chế và giải pháp. Quyết định g. Người xử lý hồ sơ nếu cố tình để hồ sơ thì quy trình sẽ lâu hơn. Các cơ quan chính quyền địa phương thường chỉ cách 20 phút đi xe máy hoặc ô tô nên việc tiết kiệm thời gian giao dịch chưa chắc đã mang lại hàng trăm tỷ rupiah cho nền kinh tế, nhất là trong các hoạt động kinh tế. Hậu quả của sự lãng phí này sẽ gây áp lực rất lớn lên ngân sách, nhất là trong bối cảnh nợ công gia tăng và đợt phát hành trái phiếu tiếp theo. Tính toán cho thấy nếu áp dụng mức lãi suất 12% mà Ngân hàng Thế giới áp dụng thì khoản lỗ 1 nghìn tỷ hàng năm là 120 tỷ đồng.
Trước đây, trong giai đoạn 2011 – 2015, do Việt Nam sắp xếp lại nền kinh tế, việc tổ chức lại đầu tư công, tức là quản lý và sử dụng vốn ngân sách nhà nước được coi là một trong ba trụ cột. Cho đến nay, mặc dù quy mô đầu tư công đã tăng từ đỉnh cao xấp xỉ 20% GDP năm 1999-2006 lên xấp xỉ 12% GDP năm 2014, các chuyên gia ước tính rằng vốn nhà nước vẫn đang được sử dụng. Lãng phí và kém hiệu quả.
TS Vũ Đình Ánh nói: “Càng nói nhiều đến tái cơ cấu đầu tư công thì tình hình càng tồi tệ hơn, không biết sau khi tượng đài hoàn thành có xuất hiện khu kinh tế hành chính tập trung hay không.“ Làm thế nào để bổ sung các dự án không cần thiết.
Ông cho rằng vốn đầu tư công vẫn tập trung cho xây dựng cơ sở hạ tầng và trực tiếp sản xuất, vận hành, trong khi mật độ các nhóm công trình công cộng rất thấp. “Nhiều công trình công cộng vô dụng nhưng một số công trình công cộng lại quá tải. Ví dụ, lớp tiêu chuẩn có 35 đến 40 học sinh, nhưng tôi thường thấy 50 học sinh phải nghỉ ở một số nơi do quá đông. Bệnh viện rất tệ. Đầu tư không cần hoặc không thể đầu tư để tránh lãng phí tiền của trong sản xuất kinh doanh, thị trường cũng có thể làm như vậy. Tiến sĩ Hearn Duch cũng dám thiết lập nguyên tắc “ai ăn bánh thì trả tiền” thay vì “ăn bánh trả tiền”. Việc phân bổ ngân sách cũng cần được thiết kế để mỗi bên thụ hưởng có thể biết được nguồn và nhu cầu chi tiêu dài hạn, từ đó giảm thiểu việc phân bổ.
TS Nguyễn Tú Anh – Trưởng phòng Kinh tế vĩ mô (ICES), Vụ Chính sách cho rằng tiền của người nộp thuế được sử dụng để đầu tư công nên cần phải công khai tiền tệ.Cách thức sử dụng, đồng thời hình thành cơ chế đánh giá hiệu quả kinh tế – xã hội của dự án sau khi thực hiện theo hiệu quả mong đợi trong tổng quan dự án, so sánh giữa các vùng để bù đắp những tồn tại trong quá trình đầu tư công, phát hiện hiệu quả, kém hiệu quả Vốn sử dụng đất.
“Điều chỉnh cơ cấu đầu tư công là một trong những vấn đề nan giải nhất trong tái cơ cấu nền kinh tế, không chỉ ở việc phân bổ lại nguồn lực theo hướng hiệu quả hơn, mà còn ở cách phân bổ lại theo hướng xanh.” Chủ tịch ICES Nguyễn Đình Cung Tiến sĩ tuyên bố: “Tăng trưởng, tức là chú trọng bảo vệ môi trường.
Trong các cuộc thăm dò ý kiến của Quốc hội vừa qua, nhiều đại biểu Quốc hội cũng đã hỏi các bộ trưởng về số kế hoạch này và các bộ trưởng đã đầu tư, lãng phí khi dùng để thi công các công trình quy mô lớn, rồi thành “đống gỉ”. Ông Bùi Quang Vinh thừa nhận thất thoát, lãng phí trong đầu tư công là có thật và nghiêm trọng nhưng vì đây là vấn đề nên rất khó định lượng ngay được. Chủ đề liên quan đến nhiều lĩnh vực, tuy nhiên, Vụ trưởng nhấn mạnh, tuy khó có thể ngăn chặn triệt để nhưng chỉ có như vậy thì đất nước mới phát triển được. Chỉ thị tạm thời đối với các dự án đòi hỏi kinh phí lớn chỉ đạo Bộ Xây dựng rà soát, đánh giá lợi ích và hạn chế của trung tâm hành chính đã thực hiện, sau đó chỉnh sửa văn bản tiếp tục cho phù hợp với từng nơi.
Huyền Thứ Năm